Jak wydobyć ukrytą wartość przestrzeni, obudzić wyobraźnię, pokazać bardzo odległą historię tętniącego niegdyś życiem miejsca?
Ruiny dawnego Forum Empúries były wyjątkowo nieczytelne dla zwiedzających. Turyści mieli problem w rozpoznawaniu poszczególnych elementów przestrzeni, takich jak plac, atrium, bazylika czy towarzyszące im ogrody. Nawet wyznaczone niegdyś ścieżki nie były już widoczne.
Rzymskie Forum Empúries zlokalizowane jest na południu zatoki Roses. Jest najbardziej znaczącym miejscem pod względem historycznym jak i kulturowym na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Prowadzone tutaj, od ponad stu lat, prace archeologiczne miały na celu odbudowanie okolicy oraz doprowadzenie do odzyskania jednego z najważniejszych miejsc miasta pochodzącego z okresu starożytnego Rzymu. Po zakończeniu wykopalisk archeologicznych w 2001 roku postanowiono odnowić Forum i przekształcić to miejsce
w muzeum.
Podstawą do wyznaczenia głównych wytycznych całego projektu były badania prowadzone przez archeologów oraz zespół architektoniczny na czele z Lola Domenech.
Zespół zauważył liczne problemy Forum. Przede wszystkim brakowało drogi wewnętrznej, co utrudniało dostępność. Niektóre obiekty były w tak złym stanie, że zostały zamknięte dla zwiedzających z uwagi na ich bezpieczeństwo. Samo podłoże wewnątrz Forum było niestabilne i nierówne w wyniku badań archeologicznych oraz erozji gleby.
Głównym zadaniem zespołu specjalistów była ochrona oraz zabezpieczenie cennych materiałów archeologicznych. Kolejnym była potrzeba dostosowania zabytkowej przestrzeni dla zwiedzających.
Projekt wyremontowania Forum do celów muzealnych wiązał się ze ścisłą współpracą między archeologami i architektami, którzy po ustaleniu celów zebrali się, aby określić strategie
w zakresie prac remontowych.
Pierwszym zadaniem, które wcielono w życie było „oczyszczenie” forum. Wyburzono wszystkie nieudane reprodukcje (stworzone podczas wcześniejszych prac archeologicznych), aby zachować wartości pierwotnych ruin. Kolejnym zadaniem było scalenie, odnowienie
i odbudowanie najistotniejszych obiektów zgodnie z wymaganiami określonymi przez zespół archeologów z MAC.
Innym równie ważnym zadaniem było przywrócenie pierwotnego poziomu podłogi. Pozwoliło to ukazać i podkreślić cechy architektury poprzez dużą różnorodność powierzchni brukowej w każdym miejscu.
Wyznaczona została także trasa dla zwiedzających. Nowe wejścia dla turystów zostały usytuowane w miejscach dawnych szlaków
Zwiedzający mogą teraz zrozumieć związki pomiędzy rozmaitymi elementami, które wchodzą w skład forum. Głównym założeniem projektu było odtworzenie charakteru miejsca panującego za czasów Rzymu.
Podczas realizacji projektu, przywiązywano szczególną uwagę na materiały, techniki oraz rozwiązania designerskie, starano się odnaleźć „złoty środek”, zachować równowagę pomiędzy najstarszymi obiektami a tworzeniem nowych. Remont Forum był bardzo ciekawym przedsięwzięciem zarówno archeologicznym, architektonicznym jak i krajobrazowym.
Projekt ten jest doskonałym przykładem jak działać w oparciu o szacunek dla przeszłości danego miejsca. Nigdy nie należy zapominać o bogactwie historycznym, jakie skrywa w sobie każda przestrzeń.
Autor: Anna Raczyńska
Zdjęcia: www.loladomenech.com